एजुेकशनपत्र, काठमाण्डौं । जान्नेलाई छान्ने नारा लिएको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)ले केन्द्रबाट पालिका तहसम्मका पदाधिकारी र सदस्यहरूको योग्यता तोकेपछि यस निर्णय विवादमा आएको छ। पार्टीको आफूभित्र र बाहिरको केहि राजनीतिज्ञको शैक्षिक योग्यता तोक्नुको परिणामस्वरूपको परिप्रेक्ष्यमा विचार गरिएको छ।
रास्वपाको बिहीबारको कन्द्रीय समिति बैठकले केन्द्रीय विभागका पदाधिकारी र सदस्यहरूको योग्यता तोक्ने निर्णय गरेको हो। तपाईंको पदको लागि बिद्यार्थीले स्नातक उपाधि प्राप्त गर्नुपर्दछ वा कम्ति दशकको सम्बन्धित विषयमा काम गर्नुपर्छ, वा असाधारण सफलताको लागि गरेको हुनुपर्दछ। त्यस्तै, प्रदेशको विभागका प्रमुखको लागि पनि सोही योग्यता तोकिएको छ।
पालिका तहका विभागको प्रमुख बन्न भने स्नातक तहको उपाधि प्राप्त गरेको वा सम्बन्धित विषयमा काम गरेको वा असाधारण सफलताको लागि गरेको हुनुपर्दछ। पालिका तहका विभागको सदस्य हुन भने माध्यमिक तहको अध्ययन गरेको वा दुई वर्षको असाधारण काम गरेको वा असाधारण क्षमता भएको हुनुपर्दछ।
राजनीतिक विश्लेषक भाष्कर गौतमले भने, “यस निर्णयलाई हास्यास्पद दृष्टिकोणबाट देख्दा म रहेँ। यसले अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा पनि हास्यास्पदताका पर्याप्त हो। रास्वपाको आन्तरिक संरचनामा केन्द्रीय समिति, प्रदेश समिति, पालिका समिति, वडा समिति हो। यी समितिहरूले राजनीतिक प्रकृतिमा आवश्यक छन् र यी समितिको सदस्य बन्न चाहिने मापदण्ड तोकिएको छ। यसमा पार्टीका सदस्यबाहेक अन्य मापदण्ड तोकिएको छैन। तर, केन्द्रीय समिति अन्तर्गत रहने केन्द्रीय विभागहरू, प्रदेश समिति अन्तर्गत रहने प्रदेश विभागहरू, पालिका समिति अन्तर्गत रहने पालिका विभागहरू विषयसम्मका विभागहरू गठन भएकाले योग्यता तोकिएको हो।”
प्रवक्ता मुकुल ढकालले यस निर्णयलाई स्पष्टीकरण गर्दै, “जान्नेलाई छान्ने हो भनेरको यो कुरा हो। रास्वपाको संगठनात्मक ढाँचामा केन्द्रीय समिति, प्रदेश समिति, पालिका समिति, वडा समिति छन्। यी विभागहरू राजनीतिक प्रकृतिमा होइनन्, यी समितिको सदस्य बन्न चाहिने मापदण्ड बताइएको हो।
विषयसम्मका विभागहरूमा विज्ञ चाहिन्छ, यसको तो कमन सेन्स हो। हामीले जितेको छ भनेका छौं, पढेको हुनुपर्यो, परेको हुनुपर्यो, सम्बन्धित क्षेत्रमा असाधारण सफलता हासिल गरेको हुनुपर्यो। पुराना पार्टीहरूमा पोर्टफोलियोको आधारमा विभागका पदाधिकारी र नेताहरू चयन गर्ने प्रवृत्ति छ। यसले त ‘कमन सेन्स’ पनि प्रयोग नगर्दा यस निर्णयलाई अनौठो बनाएको छ।”
पार्टीले यस निर्णयलाई नै सटुवा गर्दैछ, “जान्नेलाई नै छान्ने हो भन्ने कुरा यो पार्टीको नारा हो।” अनुसन्धान विभागका मुकुल ढकालका अनुसार, यस निर्णयका प्रतिरूपमा राष्ट्रमा नेता चयन गर्दा शिक्षा र व्यक्तिगत सामर्थ्यको सम्बन्ध बताइएको छ। यसका परिप्रेक्ष्यमा, राजनीतिक मापदण्डहरूको परिप्रेक्ष्यमा गरेको हो।
समाजको एक अंशले रास्वपाको यस निर्णयलाई व्यङ्ग्यपूर्ण रूपमा छान्ने छ। ‘अनि भोट हाल्नलाई के योग्यता अनि कति पढेको, कस्तो असाधारण खुबी भा?’ ट्विटर प्रयोगकर्ता मिनु कँडेलले प्रश्न गरेकी छन्।
