महामारीमाथि मौसमी विपत् : दुई दिनमा २६ को ज्यान गयो, ६० हराइरहेका छन्

नयाँ पत्रिका जिल्ला ब्युरो

बुधबार राति सिन्धुपाल्चोकमा हराएका २१ जना नभेटिँदै बिहीबार देशका विभिन्न भागमा बाढीपहिरोमा ३९ जना बेपत्ता

हेमन्त केसी (जाजरकोट), रोहितराज पराजुली (कास्की), शान्ता कमली (लमजुङ), कमल खत्री (म्याग्दी), मनिष खड्का (पश्चिम रुकुम), रामकृष्ण थापा (सिन्धुपाल्चोक)

बाढीपहिरोले देशभर वितण्डा मच्चाएको छ । दुई दिनमा २६ जनाले ज्यान गुमाएका छन् । देशभर ६० जना बेपत्ता छन् । ७१ परिवार विस्थापित भएका छन् भने २६ जना घाइते भएका छन् ।

जाजरकोट र कास्कीमा सात–सात, लमजुङ, म्याग्दी र सिन्धुपाल्चोकमा तीन–तीन, रुकुम पश्चिममा दुई र गुल्मीमा एकजनाको मृत्यु भएको छ । म्याग्दीमा ३१ र जाजरकोटमा आठजना बेपत्ता छन् । सिन्धुपाल्चोकमा बिहीबार हराएका २१ जना पनि अझै फेला परेका छैनन् । राष्ट्रिय विपत् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका अनुसार पछिल्लो २४ घन्टामा मात्रै बाढीपहिरोबाट दुई करोड सात लाखभन्दा बढीको धनमाल क्षति भएको छ ।

जाजरकोटको बारेकोट र जुनिचाँदे गाउँपालिकामा गएको पहिरोमा परी सातजनाको मृत्यु भएको छ भने आठ बेपत्ता छन् । अविरल वर्षासँगै बिहीबार राति आएको पहिरोले बारेकोट गाउँपालिका–४ जिरी सार्कीटोलका गोपाल सार्की र कलु सार्कीको घर बगाएको हो ।

पहिरोमा पुरिएर गोपालसँगै उनका ११ वर्षीय छोरा अर्जुन, पाहुना आएका कुशे गाउँपालिका–९ चौताराका २० वर्षीय डिल्ली सार्की र १८ वर्षीय वीरेन्द्र सार्की तथा कलु सार्कीकी १४ वर्षीया छोरी तीर्खाको मृत्यु भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका डिएसपी किशोर श्रेष्ठले बताए । दुई शवको अझै सनाखत हुन सकेको छैन । पाँचजना बेपत्ता रहेको प्रहरीले जनाएको छ ।

त्यस्तै, बारेकोट–६ धुमामा आएको बाढीमा बगेर स्थानीय बासिन्दा २० वर्षीय शान्तबहादुर चलाउने र १० वर्षीय प्रचण्ड चलाउने बेपत्ता भएका छन् । उनीहरूसँगै बगेका रामचन्द्र चलाउने र विज्ञान बोहरालाई भने स्थानीयले उद्धार गरेका छन् । रामचन्द्र गम्भीर घाइते रहेको गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत गोविन्द सिंहले बताए ।

यसैगरी जुनिचाँदे गाउँपालिका–११ चैतेका डिल्लीबहादुर चँदारा जुनिचाँदे–३ स्थित सानाखोलामा लडेर बेपत्ता भएका छन् । उनको खोजी भइरहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ ।

पोखराका विभिन्न ठाउँमा शुक्रबार गएको पहिरोमा पुरिएर एकै परिवारका तीनसहित सातजनाको मृत्यु भएको छ । ११ घाइते भएका छन् ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालय कास्कीका प्रवक्ता डिएसपी सुवास हमालका अनुसार पोखरा महानगरपालिका–१८ सराङकोटमा पाँच तथा वडा नम्बर २५ हेम्जा र वडा नम्बर २६ पैतेको डाँडामा एक–एकजनाको मृत्यु भएको छ । सराङकोट गोठादीका ५० वर्षीय टंकबहादुर थापा, उनकी पत्नी ४५ वर्षीया सोममाया, ६ वर्षीय नाति सुवान (दाइको नाति), तनहुँ दमौली घर भएका भतिजा आठ वर्षीय शीतल श्रेष्ठ (सोममायाकी बहिनीका छोरा) र छिमेकी १९ वर्षीया इशिका थापाको मृत्यु भएको छ । उनकै घरमा रहेका आठजना घाइते भएका छन् ।

त्यस्तै, हेम्जास्थित मेलबोटका रामचन्द्र अधिकारीको घर पहिरोले पुरिँदा उनकी ७० वर्षीया आमा हिमकलीको मृत्यु भएको छ । पैतेको डाँडामा गएको पहिरोमा परी अन्दाजी ३५ वर्षका दुर्गाबहादुर सुनारको मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको छ ।

बिहीबार थापाको घरमा २२ वर्षीया छोरी पिंकीको जन्मदिनको कार्यक्रम रहेकाले परिवारका सदस्यसँगै आफन्त र छिमेकी गरी १३ जना जम्मा भएका थिए । जन्मदिन मनाएर उनीहरू सुतेकै अवस्थामा बिहान करिब पौने ३ बजेतिर घरमाथिको पाखोबाट पहिरो खसेको थियो । जसले उनको घर नै पुरियो । मृतक सबैको शव पोस्टमार्टमका लागि पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय अस्पतालको शवगृहमा राखिएको छ ।

पहिरोमा परी मृतक थापाका छोरीहरू पिंकी र आशा, पाँच वर्षीया नातिनी (पिंकीकी छोरी) पिरिसा, दमौली घर भएकी साली सरस्वती श्रेष्ठ, भतिजा सन्देश श्रेष्ठ (सरस्वतीका छोरा) तथा छिमेकीहरू अनिश तामाङ, रशि थापा र रश्मी थापामगर घाइते भएका छन् । उनीहरूको पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय र मणिपाल शिक्षण अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ ।

पैतेको डाँडाका दुर्गाको ब्लकले बनेको र टिनले छाएको दुईकोठे घर पहिरोले पुरिएको थियो । घरमा रहेका अन्य मानिस भागेर ज्यान जोगाउन सफल भएको प्रहरीले जनाएको छ । हेम्जाका अधिकारीको घरमा रहेका तीन बाख्रा पनि पहिरोमा पुरिएका छन् ।

घरमाथिबाट आएको पहिरोमा परी पोखरा–१७ छोरेपाटन सिमलटुँडाका ६० वर्षीय चन्द्रबहादुर मगर, उनकी पत्नी ५० वर्षीया शान्ति र दश वर्षीय छोरा सुशान सामान्य घाइते भएको प्रहरीले जनाएको छ ।

त्यस्तै, लगातारको वर्षाले सेती नदीमा आएको बाढी पोखरा–१० रामघाटस्थित सुकुम्बासी बस्तीमा पस्दा स्थानीयले व्यावसायिक रूपमा पालन गरेका एक सय ५८ बंगुर र १९ वटा कुखुरा बगाएको डिएसपी हमालले बताए ।

पोखरा–१९ तल्लोडाँडामा खसेको पहिरोले स्थानीय गिरिधारी बाँस्तोलाको अन्नपात, वस्तुभाउ बाँध्ने धन्सार भत्काएको छ । पहिरोमा उनका एक गोरु र एक भैँसीको पाडो पुरिएका छन् ।

०००

लमजुङमा एकै परिवारका तीनको मृत्यु

शान्ता कमली/लमजुङ 

लमजुङमा बिहीबार राति आएको पहिरोमा परी एकै परिवारका तीनजनाको मृत्यु भएको छ । बेँसीसहर नगरपालिका–७ सातबिसेको तल्लो क्षेत्रमा बस्ने ३० वर्षीय दीपक तामाङ, उनकी पत्नी २६ वर्षीया बिमाया र नौ वर्षीय छोरा छेवाङको मृत्यु भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका डिएसपी गंगाबहादुरले थापाले बताए ।

बिहीबार राति ११ बजेतिर दीपक बस्ने घरमाथि पहिरो खसेको थियो । घरमा उनका आमाबुबा र छोरी पनि बस्दै आएका थिए, तर बिहीबार भने उनीहरू आफन्तको घर गएका थिए । पहिरोमा परी दीपकसँगै काम गर्ने बेँसीसहर नगरपालिका–७ का २६ वर्षीय सन्तबहादुर गुरुङ, बेँसीसहर–१० पांग्रेक्युका २३ वर्षीय अनिल गुरुङ र २३ वर्षीय सुमन गुरुङ घाइते भएका छन् । उनीहरू स्थानीय अस्पतालमा उपचारपछि घर फर्केको डिएसपी थापाले बताए ।

म्याग्दीमा तीनको मृत्यु, ३१ बेपत्ता

कमल खत्री/म्याग्दी

अविरल वर्षासँगै आएको बाढी र पहिरोमा परी म्याग्दीमा तीनजनाको मृत्यु भएको छ, ३१ बेपत्ता छन् । बाढी र पहिरोले धौलागिरि, मालिका र रघुगंगा गाउँपालिकामा जनधनको ठूलो क्षति गरेको छ ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालयका अनुसार धौलागिरि–६ मराङमा पहिरोले दुईजनाको मृत्यु भएको छ भने २२ जना बेपत्ता छन् । बेपत्ता २४ मध्ये दुईजनाको शव भेटिएको छ, तर उनीहरूको सनाखत हुन सकेको छैन । त्यस्तै, रघुगंगा गाउँपालिका–६ ठाडाखानीका ललिमान छन्त्यालको मृत्यु भएको छ । शुक्रबार दिउँसो उनको शव भेटिएको प्रहरीले जनाएको छ ।

पहिरोले घर बगाउँदा मालिका गाउँपालिका–७ बिममा आठजना बेपत्ता भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका डिएसपी किरणजंग कुँवरले बताए । उनका अनुसार मालिका गाउँपालिका–६ स्थित दुखु खोलामा आएको बाढीले बगाएर एक बेपत्ता भएका छन् ।

पहिरोमा बेपत्ता भएका र अलपत्र परेकाको खोजी तथा उद्धार कार्यमा जनप्रतिनिधि, स्थानीयवासी, सुरक्षाकर्मी र स्वयंसेवक खटिएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी ज्ञाननाथ ढकालले बताए । खराब मौसमका कारण हेलिकोप्टरमार्फत बेपत्ताको खोजी र अलपत्र परेकाको उद्धार गर्न नसकिएको उनको भनाइ छ । पहिरो र बाढीको चपेटामा परी अलपत्र परेका ८० जनालाई मराङबाट सुरक्षित स्थानमा उद्धार गरिएको छ । बिममा अलपत्र परेका स्थानीयलाई पनि उद्धार गरिएको प्रहरीले जनाएको छ । बेनी नगरपालिका–४ सिंगामा म्याग्दी नदीमा दाउरा टिप्न गएर नदीमै अलपत्र परेका दुईजनाको सुरक्षाकर्मीले उद्धार गरेका छन् ।

रघुगंगाले बेलिब्रिज बगायो

रघुगंगा नदीमा आएको बाढीले बेनी नगरपालिका–९ गलेश्वर र रघुगंगा गाउँपालिका–३ राहुघाटको सिमानामा पर्ने राहुघाट बेलिब्रिज बगाएको छ । यससँगै रघुगंगा र अन्नपूर्ण गाउँपालिका हँुदै मुस्ताङ जोड्ने बेनी–जोमसोम सडक अवरुद्ध भएको छ । कटानले झोलुंगेसहित राहुघाटमा रहेका २१ घर जोखिममा परेको रघुगंगा गाउँपालिकाका अध्यक्ष भवबहादुर भण्डारीले बताए । जोखिममा परेका २१ घरधुरीलाई सुरक्षित स्थानमा सारिएको छ ।

रुकुम पश्चिममा आमाछोराको मृत्यु, छोरी घाइते 

मनीष खड्का/रुकुम पश्चिम 

पहिरोले घर पुर्दा रुकुम पश्चिममा एकै परिवारका दुईजनाको मृत्यु भएको छ भने एक घाइते भएका छन् । शुक्रबार बिहान ६ बजेतिर आएको पहिरोमा पुरिएर आठबिसकोट नगरपालिका–३ रेझेखोलाकी २८ वर्षीया सीता दमाईं र उनका ६ वर्षीय छोरा हाविलको मृत्यु भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका डिएसपी ठगबहादुर केसीले बताए ।

पहिराले सीताकी आठ वर्षीया छोरी हिरा घाइते भएकी छिन् । उनको अवस्था खतरामुक्त रहेको डिएसपी केसीले बताए । सीताका पति तुलबहादुर भने कामको सिलसिलामा घरबाहिर थिए । पहिरोले घर पुरिएलगत्तै स्थानीय बासिन्दा र प्रहरी उद्धारमा खटिएका थिए । हिराको जीवितै उद्धार भए पनि सीता र हाविलको शव मात्रै भेटिएको थियो ।

सिन्धुपाल्चोकमा एकको मृत्यु, दुई दिनदेखि २१ बेपत्ता

रामकृष्ण थापा/सिन्धुपाल्चोक

सिन्धुपाल्चोकमा बाढीले बगाएर शुक्रबार एकजनाको मृत्यु भएको छ । लार्चा खोलामा आएको बाढीमा परेर स्थानीय ५२ वर्षीय नाक्चे मगरको मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको छ । बाढीपहिरोमा बिहीबार बेपत्ता भएका २१ जना अझै फेला परेका छैनन् ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालयका अनुसार बाह्रबिसे नगरपालिका–५ जम्बुका १६, भोटेकोसी गाउँपालिका–४ बुल्कोटेका चार र लार्चाका एकजना बेपत्ता छन् । जम्बु बजार बगरमा परिणत भएको छ, दुई दिनदेखि प्रहरीले बेपत्ताको खोजी गरिरहेको छ । बाढी र पहिरोले यहाँका ६० घर पुरिएका छन् । कोदारी, तातोपानी, लार्चा, बुल्कोटे, दशकिलो र पाउगुम्बाका ३० घरमा पूर्ण रूपमा क्षति पुगेको भोटेकोसी गाउँपालिका अध्यक्ष राजकुमार पौडेलले बताए ।

भोटेकोसी किनारमा बस्ने झन्डै ५० परिवार घर छोडेर कोदारी माविमा बसेका छन् । बाटो भत्किएकाले एक गाउँबाट अर्को गाउँ जान नसकिएको नेकपा भोटेकोसी अध्यक्ष आङछिरी शेर्पाले बताए । बाह्रबिसेदेखि लार्चासम्म चारवटा पुल बाढीले बगाएको छ ।

बाह्रबिसे नगरपालिकाका मेयर निम्फुञ्जो शेर्पाका अनुसार जम्बु र खागदलमा ३४ घर बाढीले बगाएको छ । पीडितलाई खाने–बस्नेको व्यवस्था गर्ने उनले बताए । बाढीको त्रासले तटीय क्षेत्रमा घर भएका सयौँ स्थानीय झिटीगुन्टा बोकेर सुरक्षित स्थानतर्फ गएका छन् । त्यस्तै, भोटेकोसी गाउँपालिकाको लार्चा, कोदारी, तातोपानी, बोलेपा, पाङ्सेर्पुका पाँच सयले घर छोडेका छन् । चारैतिरबाट ठाडो खोला र खोल्सीबाट बाढीपहिरो एकैसाथ आएर भोटेकोसी नदी ह्वात्तै बढेकाले चाकु, दशकिलो र हिन्दीका स्थानीय घर छोडेर सुरक्षित स्थानतर्फ लागेका हुन् ।

त्यस्तै, गुल्मीको कालीगण्डकी गाउँपालिकामा गएको पहिरोमा परी एकजनाको मृत्यु भएको गृह मन्त्रालयले जनाएको छ ।

प्रदेश १ मा मनसुनयता २४ परिवार विस्थापित

गणेश लम्साल/विराटनगर

मनसुन सुरु भएयता प्रदेश १ मा पहिरोले घर पुरिँदा तथा क्षति हुँदा २४ परिवार विस्थापित भएका छन् । पहिरोले तीन दर्जनभन्दा बढी परिवारको करोडौँको क्षति भएको छ ।

प्रदेश १ प्रहरी कार्यालय विराटनगरका अनुसार शुक्रबार बिहान तेह्रथुमको लालीगुराँस नगरपालिका–९ काँडेकी रिना गुरुङको घर पहिरोले बगाएको छ । घर बगाउँदा पाँचजनाको परिवार विस्थापित भएको छ । यसअघि बिहीबार राति सोलुखुम्बुको माप्य दूधकोसी गाउँपालिका–३ का पूर्णबहादुर दमाईंको घर पहिरोले बगाएको छ । घर बगाउँदा उनको परिवार पनि विस्थापित भएको छ । त्यस्तै, २२ असारमा थुलुङ दूधकोसी गाउँपालिका–३ थामडाँडाका युवराज काफ्ले, माप्य दूधकोसी–४ का हस्तबहादुर राई, रामबहादुर राई, विष्णुबहादुर राई, प्रदीप राईलगायत घरमा पहिरोले क्षति पुगेको थियो ।

प्रदेश प्रहरी कार्यालयका अनुसार गत फागुनयता खोला तथा नदीमा बगेर तथा डुबेर ४५ जनाको मृत्यु भएको छ । जसमा सात बालिका छन् । मोरङमा १४, सुनसरीमा पाँच, झापा, इलाम, ताप्लेजुङमा चार–चार, भोजपुर र उदयपुरमा तीन–तीन, पाँचथर, शंखुवासभा र खोटाङमा दुई–दुई तथा तेह्रथुम र धनकुटामा एक–एकजनाको मृत्यु भएको प्रहरीको तथ्यांक छ ।

सुदूरपश्चिममा जोखिम क्षेत्रका बासिन्दालाई सतर्क गराइँदै, सुरक्षाकर्मी तयारी अवस्थामा

तेजराज भट्ट/धनगढी

देशका अन्य भागमा बाढी र पहिरोले जनधनको क्षति गरेसँगै सुदूरपश्चिमका विभिन्न जिल्लामा बाढी, पहिरो र डुबानको जोखिममा रहेका क्षेत्रका बासिन्दालाई सतर्क रहन स्थानीय प्रशासनले आग्रह गरेको छ ।

कैलाली र कञ्चनपुरमा वर्षायाममा अत्यधिक डुबान हुने गरेको छ । लगातार वर्षा हुने मौसम विभागको अनुमान रहेकाले डुबान हुने क्षेत्रमा प्रशासनले पनि आवश्यक सतर्कता अपनाएको कैलालीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी यज्ञराज बोहराले बताए । ‘स्थानीय बासिन्दालाई सतर्क रहेर बस्न भनेका छौँ । बाढी र डुबान भएको अवस्थामा उद्धारमा खटिनका लागि स्थानीय स्तरमा रहेका नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरी युनिटहरू तयारी अवस्थामा छन्,’ प्रजिअ बोहराले भने । त्यस्तै, नदी, खोलाहरूमा जलस्तर मापन गरेर बाढीको सतह बढेमा समुदायलाई सतर्क गराउने सूचना प्रणालीलाई पनि सक्रिय पारिएको उनले बताए ।

कञ्चनपुरमा पनि डुबान प्रभावित क्षेत्रमा आवश्यक सतर्कता अपनाउन सचेत गराइएको छ । दुई दिनअघि वर्षाले भीमदत्त नगरपालिका–१८ मा डुबान हुँदा ४५ घरपरिवार विस्थापित भएका थिए । वर्षाको पानी जमेपछि डुबान हुँदा एक सय २० जनाको उद्धार गर्नुपरेको सुदूरपश्चिम प्रदेश प्रहरी कार्यालयका एसएसपी मुकेश सिंहले बताए । पहाडी क्षेत्रमा पनि जोखिमपूर्ण बस्तीका बासिन्दालाई सतर्क गराइएको उनले बताए ।

गत साता बाढी, पहिरोमा पुरिएर बझाङमा सातजनाको मृत्यु भएको थियो । अन्य जिल्लामा यस वर्ष बाढी, पहिरोको विपत्ले अहिलेसम्म मानवीय र भौतिक क्षति नभएको एसएसपी सिंहले बताए । तैपनि सबै जिल्लामा प्रहरी युनिटलाई तयारी अवस्थामा राखिएको उनले बताए ।

यस्तो छ प्रदेश २ मा विपत् व्यवस्थापन तयारी 

हदिश खुद्दार/जनकपुरधाम

वर्षा सुरु भएसँगै प्रदेश २ मा डुबानको समस्या देखिन थालेको छ । प्रदेश सरकारले पनि विपत् व्यवस्थापनको तयारी थालेको छ ।

शुक्रबारदेखि कोसी, कमला, बागमतीलगायतका मुख्य नदीको पानीको सतह बढ्दै गएको छ । कमला नदीमा पानीको सतह ह्वात्तै बढेपछि धनुषाको कमला नगरपालिका तथा जनकनन्दनी र मुख्यापट्टी गाउँपालिका डुबानमा पर्ने जोखिम बढेको छ । औरही, बरहडी, रातुलगायतका खोलामा पनि पानीको सतह बढ्न थालेपछि तटीय क्षेत्रका बासिन्दा त्रसित बनेका छन् ।

शुक्रबार नै प्रदेश २ का मुख्यमन्त्री लालबाबु राउतले बाढीपहिरोको जोखिमलाई मध्यनजर गर्दै सुरक्षा निकाय तथा विभिन्न सरोकारवालासँग छलफल गरेका छन् । मुख्यमन्त्री राउतले बाढीबाट हुन सक्ने जनधनको क्षतिको न्यूनीकरण तथा उद्धारका लागि ‘हाईअलर्ट’ रहन नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी र नेपाली सेनालाई निर्देशन दिएका छन् ।

आन्तरिक मामिला तथा कानुनमन्त्री ज्ञानेन्द्रकुमार यादवले बाढीपहिरोजस्ता प्राकृतिक प्रकोपबाट प्रदेश २ मा आउन सक्ने विपत् व्यवस्थापनका लागि प्रदेश सरकार पूर्ण रूपमा तयारी अवस्थामा रहेको बताए । ‘विपत् व्यवस्थापनका लागि पूर्वतयारी, उद्धार तथा राहतको काम सँगसँगै अगाडि बढाउने तयारी गरेका छौँ,’ मन्त्री यादवले भने । केही दिनअघि बाढी तथा डुबानमा परेकालाई उद्धारका लागि नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी र नेपाली सेनाका एक सय ३५ जनालाई संयुक्त तालिम दिइएको उनले बताए ।

त्यसैगरी उद्धारका लागि रोबट बोट, मोटर बोट, लाइफज्याकेटलगायतका आवश्यक सामग्री सुरक्षा निकायलाई उपलब्ध गराइएको छ । डुबान वा कटान भइरहेको क्षेत्रलाई निगरानी तथा अनुगमन गर्न ड्रोन क्यामराको व्यवस्था गरिएको मन्त्री यादवले बताए । डुबान र बाढीमा परेकालाई तत्काल उद्धारका लागि हेलिकोप्टरको समेत व्यवस्था गरिएको उनको भनाइ छ ।

त्यस्तै, सशस्त्र प्रहरीले पनि एसएसपीको कमान्डमा उद्धारका लागि ५० जनाको विशेष उद्धार टोली तयारी अवस्थामा राखेको डिआइजी राजु अर्यालले बताए । प्रत्येक जिल्लामा पनि बाढी तथा डुबानमा परेकाहरूलाई उद्धार गर्न स्पेसल टोली नै तयार गरिएको उनले बताए ।

प्रधानमन्त्रीको अध्यक्षतामा परिषद्को बैठक बस्दै 

प्राकृतिक विपत्का घटना बढ्दै गएपछि शनिबार प्रधानमन्त्रीको अध्यक्षतामा रहेको विपत् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन राष्ट्रिय परिषद्को बैठक बस्ने भएको छ । परिषद्मा सम्बन्धित मन्त्री, प्रमुख प्रतिपक्षी दलको नेता, सातै प्रदेशका मुख्यमन्त्री, योजना आयोगका उपाध्यक्ष, मुख्यसचिव, प्रधानसेनापतिलगायत सदस्य रहन्छन् । बैठकमा विपत्मा परेकाहरूको उद्धार, राहत वितरण, बसोवासलगायतका तत्काल गर्नुपर्ने काम प्रभावकारी बनाउने सम्बन्धमा छलफल हुने बताइएको छ ।

सरकारको ध्यान महामारी र विपत्तिमा परेका नागरिकको जिउधनको रक्षामा केन्द्रित : प्रधानमन्त्री

काठमाडौं\प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले सरकारको सारा ध्यान र सम्पूर्ण प्रयास महामारी र विपत्तिमा परेका नागरिकको जिउधनको रक्षामा केन्द्रित रहेको बताएका छन् । शुक्रबार राति देशवासीका नाममा गरेको सम्बोधनमा प्रधानमन्त्रीले बाढी र पहिरोले पु¥याएको क्षतिको जानकारीले आफूलाई स्तब्ध र दुःखी तुल्याएको पनि बताएका छन् ।

बाढी, पहिरो, प्राकृतिक विपत् र कोरोना नियन्त्रणबारेको सम्बोधनमा प्रधानमन्त्री ओलीले प्राकृतिक विपत्को अवस्था देखिएकाले उद्धार, राहत र उपचारको काममा जुट्न तीनवटै तहका सरकार, राजनीतिक दलका नेता–कार्यकर्ता, सुरक्षाकर्मीसहित सबैमा अपिल गरेका छन् ।

‘यतिवेला मेरो ध्यान आमनागरिकको जीवनरक्षामा केन्द्रित रहेको छ । हामीले महामारी र प्राकृतिक विपत्तिप्रति खेलबाड गरेर महाविपत्ति निम्त्याउन किमार्थ पनि मिल्दैन । तसर्थ जहाँ विपत् र विपत्ति आइलागेको छ, त्यहाँ सरकारका तीनवटै तह, जनप्रतिनिधिहरू, राजनीतिक नेता, कार्यकर्ताहरू एकजुट भएर सम्भव सबै प्रकारका उद्धार, सहयोग र तत्काल उपचारको कामलाई प्रभावकारी रूपमा अघि बढाइहाल्नुपर्दछ,’ प्रधानमन्त्रीले सम्बोधनमा भनेका छन्, ‘म यहाँहरू सबैलाई सम्बन्धित स्थानमा उद्धार कार्यमा जुट्न र आफ्ना दाजुभाइ तथा दिदीबहिनीहरूको सहयोगमा केन्द्रित हुन विशेष आह्वान गर्न चाहन्छु ।’

उनले नेपालका जुनसुकै भूभागमा आइपर्ने यस्ता संकट र समस्यामा सरकार आफ्ना नागरिकको साथमा रहँदै आएको पनि स्पष्ट पारेका छन् । विपत्तिहरूबाट सुरक्षित हुन सरकारले उद्धार, राहत र पुनस्र्थापनाका कार्यहरूका साथै असुरक्षित बसोवासका स्थानहरूलाई सुरक्षित स्थानमा स्थानान्तरण गर्ने तथा विपत् न्यूनीकरणका उपायहरू अवलम्बन गर्नेजस्ता अनेकौँ दूरगामी महत्वका कार्यक्रमहरू पनि सँगसँगै सञ्चालन गरिरहेको उनले सम्बोधनमा उल्लेख गरेका छन् ।

३१ जेठदेखि २६ असारसम्म प्राकृतिक विपत्तिका कारण ज्यान गुमाउने सिन्धुपाल्चोकसहित विभिन्न जिल्लाका तीन दर्जन नागरिकप्रति श्रद्धाञ्जली व्यक्त गर्दै उनले घाइतेहरूको शीघ्र स्वास्थ्यलाभको कामना तथा पीडित परिवारप्रति समवेदना पनि व्यक्त गरेका छन् ।

लकडाउनलाई केही खुकुलो पारेसँगै राजधानी काठमाडौंमा कोरोना भाइरस संक्रमणको धेरै जोखिम बढिरहेको भन्दै चिन्ता प्रधानमन्त्रीले व्यक्त गरेका छन् ।

‘लकडाउनलाई केही खुकुलो पारेसँगै संक्रमणको धेरै जोखिम राजधानी उपत्यकातर्फ बढिरहेको छ । गत असार ९ देखि २४ गतेका बीच मात्रै उपत्यकामा संक्रमितहरूको संख्यामा उल्लेख्य वृद्धि भएको छ । यसले संकेत गरिरहेको छ, राजधानी उपत्यकामा यो महामारी क्रमशः तर तीव्र रूपमा बढ्दै जाँदै छ,’ प्रधानमन्त्रीको भनाइ छ, ‘यो संक्रमण समुदायमा फैलिन गए भयावह अवस्था सिर्जनासमेत हुन सक्छ । तसर्थ हामी सबैमा थप गम्भीरता, अनुशासन र सचेतना आवश्यक रहेको छ ।’

प्रधानमन्त्रीले स्वास्थ्यसम्बन्धी प्रोटोकल पालना गरेर सचेतना अपनाउन आग्रह गरेका छन् ।

‘राजधानी उपत्यकालाई महामारीबाट जोगाउन स्वास्थ्य मन्त्रालय र चिकित्सक–स्वास्थ्यकर्मीहरूबाट सुझाइएको सुरक्षित रहने उपाय कुनै पनि हालतमा अपनाउनुपर्दछ । छोटकरीमा एसएमएस भनिएको– सामाजिक दूरी कायम गर्ने, मास्क प्रयोग गर्ने र समय–समयमा हात धुने कामका लागि म सबैको विशेष ध्यानाकर्षण गराउन चाहन्छु,’ उनले सम्बोधनमा भनेका छन् ।

तीनवटै सुरक्षा निकाय तयारी अवस्थामा 

पाँच ठाउँमा १२ हेलिकोप्टर ‘स्ट्यान्डबाई’, पाँच हजार गैरखाद्य सामग्री सेट सातै प्रदेशमा पठाइयो

टेकराज थामी/काठमाडौं

बाढीपहिरोबाट विस्थापितको उद्धारका लागि सेनाले देशका पाँच ठाउँमा १२ वटा हेलिकोप्टर तयारी अवस्थामा राखेको छ ।

प्रदेश १ र २ का लागि पूर्वी पृतना इटहरी, मध्यक्षेत्रको उद्धारका लागि चितवनको भरतपुर, काठमाडौं र आसपासका क्षेत्रको उद्धारका लागि एयर बेस काठमाडौं, गण्डकी प्रदेशका लागि पोखरा र प्रदेश ५, कर्णाली र सुदूरपश्चिमका लागि पश्चिम पृतना एयर बेस सुर्खेतमा हेलिकोप्टर तयारी अवस्थामा राखिएको सैनिक प्रवक्ता सहायक रथी विज्ञानदेव पाण्डेले बताए । उनका अनुसार तीनवटा एमआई–१७ र बाँकी लाइट हेलिकोप्टर ‘स्ट्यान्डबाई’ राखिएका हुन् ।

‘विपत्मा उद्धारका लागि हेलिकोप्टर प्रभावकारी साधन प्रमाणित भएको छ । त्यसैले यसपटक हामीले विभिन्न साइजका १२ वटा हेलिकोप्टर तयारी अवस्थामा राखेका छौँ । विपत्का वेला जुनसुकै स्थानमा हेलिकोप्टर प्रयोग हुन सक्नेछन्,’ प्रवक्ता पाण्डेले भने ।

त्यस्तै, विपत्पछिको उद्धारका लागि गुल्म रहेका प्रत्येक जिल्लामा कम्तीमा सय सैनिकलाई तयारी अवस्थामा रहन निर्देशन दिइएको उनले बताए । अनाश्रित गुल्म भएको जिल्लाको हकमा ३० सैनिकलाई तयारी अवस्थामा रहन भनिएको छ ।

मुख्य सडक सुरक्षाका लागि पनि सेनाले विशेष सैनिक दस्ता खटाएको छ । पहिरो तथा बाढीबाट हुन सक्ने अवरोध हटाउन एक्स्काभेटर, डोजर तथा एक्रोब्रिज, रिभाई बोटको व्यवस्था गरेको छ । डुबानमा परेकाहरूको उद्धारका लागि विभिन्न खालका एक सय १९ वटा बोट मातहतका निकायमा पठाइएको सेनाले जनाएको छ ।

त्यस्तै, सम्भावित विपत्पछिको उद्धारका लागि सशस्त्र प्रहरीले पनि मातहतका बाहिनी, गण, गुल्मलगायत निकायलाई ‘हाइअलर्ट’ रहन निर्देशन दिएको छ । त्यस्तै, प्रत्येक प्रदेशमा उद्धारका लागि तालिमप्राप्त सुरक्षाकर्मीको प्लाटुन पठाइएको सशस्त्रले जनाएको छ । सशस्त्रका प्रवक्ता डिआइजी प्रवीणकुमार श्रेष्ठले भने, ‘विपत्पछिको उद्धार सशस्त्र प्रहरीको म्यान्डेट हो । यसका लागि सशस्त्रमा तालिमप्राप्त विशेष फौज छन् । उनीहरूलाई हामीले सम्भावित खतरा हुने ठाउँमा पठाइसकेका छौँ । विपत् आइलागेका कतिपय ठाउँमा त उनीहरू खटिई पनि सकेका छन् ।’

नेपाल प्रहरी पनि ‘हाईअलर्ट’मा छ । ७७ वटै जिल्ला कार्यालयलाई सम्भावित विपत्पछिको उद्धारमा खटिन, राहत सामग्री वितरण, पीडितका लागि बन्दोबस्तीका सामग्री व्यवस्थापन गर्नलगायत कार्यका लागि गृह मन्त्रालयले निर्देशन गरेको छ ।

राष्ट्रिय विपत् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका अनुसार उद्धारपछिको व्यवस्थापनका लागि पाँच हजार गैरखाद्य सामग्री सेट सातवटै प्रदेशमा पु¥याइएको छ । एउटा सेटमा विपत्बाट विस्थापित एक परिवारलाई राख्न सकिन्छ । सेटमा खाद्य सामग्री, लत्ताकपडा, ग्यास, भाँडाकुँडा, म्याट्रेस, प्राथमिक उपचारका सामग्रीलगायत आधारभूत आवश्यकताका सामान हुन्छन् । सामग्री अपुग भए थप्न सकिने प्राधिकरणले जनाएको छ ।

प्राधिकरणका कार्यकारी अधिकृत अनिल पोखरेलले उद्धारपछिको जीवन सहज बनाउन प्रत्येक स्थानीय तहलाई सक्रिय बनाइएको बताए । ‘यतिवेला सबै युवा गाउँमा छन् । विपत्का वेला उद्धार गर्न हामीले उनीहरूलाई परिचालन गर्न स्थानीय तहलाई भनेका छौँ । कतिपय ठाउँमा तालिम पनि दिएका छौँ । प्रदेश सरकारसँग पनि समन्वय भएको छ । सय निकायले नै विस्थापितका लागि खाद्य सामग्री, राहतका प्याकेज, लत्ताकपडा, बस्ने ठाउँको व्यवस्था गर्नेछन्,’ उनले भने ।

अलर्ट रहन तीन लाख एसएमएस पठाइए

सम्भावित खतरा हुने क्षेत्रका स्थानीयलाई अलर्ट रहनका लागि सचेत गराउन तीन लाखभन्दा धेरै एसएमएस पठाइएको छ । अत्यधिक वर्षा हुन सक्ने ठाउँ, त्यसबाट हुन सक्ने क्षति विश्लेषणपछि जल तथा मौसम विज्ञान विभागले ‘अलर्ट’ रहन एसएमएस पठाइएको हो ।

‘अलर्ट रहन पूर्वसूचना दिनुपर्ने हुन्छ । हामीले एसएमएसमार्फत खतरा हुन सक्ने ठाउँका स्थानीयलाई सचेत गराएका छौँ । सुरक्षित ठाउँतर्फ जान पनि भनेका छौँ । दुई दिनअघिबाटै यो सेवा सुरु भएको छ । यस क्रममा तीन लाखभन्दा धेरै एसएमएस पठाइसकिएको छ,’ राष्ट्रिय जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका सिइओ अनिल पोखरेलले भने ।

स्रोतः नयाँ पत्रिका दैनिक